آموزش جامع نصب بیگ بلو باتن (BigBlueButton): راهنمای کامل و به‌روز

بیگ بلو باتن (BigBlueButton) یک پلتفرم متن‌باز محبوب برای برگزاری وبینارها، جلسات آنلاین و آموزش‌های مجازی است. این نرم‌افزار به دلیل قابلیت‌های متنوعی مانند اشتراک‌گذاری صفحه، ویدیو کنفرانس، چت، ضبط جلسات، و ابزارهای تعاملی دیگر به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها برای ایجاد محیط‌های یادگیری آنلاین شناخته می‌شود. در این مقاله، به‌صورت جامع به نصب بیگ بلو باتن خواهیم پرداخت و جزئیات مراحل قبل از نصب، فرآیند نصب، و تنظیمات پس از نصب را بررسی خواهیم کرد.

1. پیش‌نیازهای نصب بیگ بلو باتن

سیستم‌عامل و نسخه‌های مورد نیاز

بیگ بلو باتن تنها بر روی سیستم‌عامل اوبونتو 20.04 LTS (فوکال فوسا) به‌طور رسمی پشتیبانی می‌شود. استفاده از نسخه‌های دیگر اوبونتو یا توزیع‌های لینوکس ممکن است مشکلات سازگاری ایجاد کند، بنابراین توصیه می‌شود که از نسخه ذکر شده استفاده کنید.

برای نصب اوبونتو 20.04، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. دانلود اوبونتو 20.04 LTS: به وب‌سایت رسمی اوبونتو (ubuntu.com) مراجعه کرده و نسخه ۲۰.۰۴ را دانلود کنید.
2. ایجاد یک رسانه نصب بوت‌پذیر: با استفاده از ابزارهایی مانند Rufus (برای ویندوز) یا Etcher (برای مک و لینوکس)، یک فلش USB یا DVD بوت‌پذیر ایجاد کنید.
3. نصب اوبونتو 20.04: سرور را با استفاده از رسانه نصب بوت کنید و مراحل نصب اوبونتو را دنبال کنید. در طول فرآیند نصب، توجه داشته باشید که تمامی به‌روزرسانی‌ها را انجام داده و SSH را برای مدیریت سرور از راه دور فعال کنید.

سخت‌افزار مورد نیاز

برای اجرای صحیح و پایدار بیگ بلو باتن، نیاز به یک سرور با مشخصات سخت‌افزاری مناسب دارید. حداقل نیازمندی‌ها و توصیه‌های زیر را در نظر بگیرید:

• پردازنده (CPU): حداقل ۴ هسته پردازنده. با این حال، برای پشتیبانی از تعداد بیشتری از کاربران، پردازنده‌ای با ۸ هسته یا بیشتر توصیه می‌شود. انتخاب پردازنده‌های سری Xeon از اینتل یا سری EPYC از AMD می‌تواند کارایی بیشتری را فراهم کند.
• حافظه (RAM): حداقل ۸ گیگابایت، اما برای بهبود عملکرد و پشتیبانی از تعداد بیشتری از کاربران، ۱۶ گیگابایت یا بیشتر پیشنهاد می‌شود. حافظه بیشتری به شما امکان می‌دهد تا چندین جلسه همزمان را بدون افت کارایی مدیریت کنید.
• فضای ذخیره‌سازی (Disk Space): حداقل 200 گیگابایت SSD. این فضا برای ذخیره جلسات ضبط‌شده، داده‌های کاربران و فایل‌های سیستم کافی خواهد بود. استفاده از دیسک‌های SSD به جای HDD به‌طور قابل توجهی زمان بارگذاری و پاسخگویی سرور را بهبود می‌بخشد.
• پهنای باند اینترنت: حداقل 400 مگابیت بر ثانیه برای هر 100 کاربر همزمان. بیگ بلو باتن به پهنای باند پایدار و سریع نیاز دارد تا بتواند جریان‌های ویدیویی، صوتی و اشتراک‌گذاری صفحه را به‌طور همزمان مدیریت کند. اتصال به اینترنت با تأخیر پایین (Ping کمتر از ۵۰ میلی‌ثانیه) نیز توصیه می‌شود.

نرم‌افزارهای ضروری

قبل از نصب بیگ بلو باتن، باید از نصب بودن برخی نرم‌افزارها و ابزارهای اصلی در سرور خود مطمئن شوید:

1. Docker: برای اجرای برخی از سرویس‌های داخلی بیگ بلو باتن مانند FreeSWITCH و Kurento Media Server.
2. Node.js و npm: برای مدیریت کتابخانه‌های جاوااسکریپت و اجرای برنامه‌های سمت سرور.
3. nginx: به‌عنوان وب سرور برای مدیریت ترافیک HTTP و HTTPS.
4. certbot: برای نصب و مدیریت گواهینامه‌های SSL از Let’s Encrypt.

نصب سریع بیگ بلو باتن با استفاده از اسکریپت نصب

بیگ بلو باتن برای سهولت نصب و راه‌اندازی، یک اسکریپت نصب خودکار ارائه می‌دهد که تمام پیش‌نیازهای نرم‌افزاری، پیکربندی‌ها و تنظیمات امنیتی را به‌صورت خودکار مدیریت می‌کند. برای استفاده از این روش، ابتدا اطمینان حاصل کنید که سرور شما دارای سیستم‌عامل اوبونتو 20.04 LTS است و DNS به‌درستی پیکربندی شده است تا دامنه‌ای که قصد استفاده از آن را دارید به آدرس آی‌پی سرور اشاره کند.

برای نصب سریع بیگ بلو باتن، کافی است دستور زیر را در ترمینال سرور خود اجرا کنید:

wget -qO- https://raw.githubusercontent.com/bigbluebutton/bbb-install/v2.7.x-release/bbb-install.sh | bash -s -- -w -v focal-270-2.7.12 -s bbb.example.com -e info@example.com

این دستور اسکریپت نصب خودکار را دانلود کرده و اجرا می‌کند. گزینه‌های استفاده‌شده در این دستور به ترتیب زیر هستند:

• -w: برای نصب وب سرور و تنظیمات اولیه.
• -v focal-270-2.7.12: نسخه‌ای که قرار است نصب شود، در اینجا نسخه 2.7.12 بیگ بلو باتن برای اوبونتو ۲۰.۰۴.
• -s bbb.example.com: دامنه سرور بیگ بلو باتن که باید به آدرس آی‌پی سرور اشاره کند.
• -e info@example.com: ایمیل مدیر برای دریافت اعلان‌های مرتبط با گواهینامه SSL.

بررسی نیازهای شبکه و تنظیمات DNS

قبل از نصب بیگ بلو باتن، بررسی کنید که شبکه سرور به‌درستی پیکربندی شده باشد و دامنه‌ای که قصد استفاده از آن را دارید به آی‌پی سرور اشاره کند.

1. آدرس آی‌پی ثابت (Static IP): سرور باید یک آدرس آی‌پی ثابت داشته باشد. می‌توانید با اجرای دستور زیر بررسی کنید که آیا سرور شما آی‌پی ثابت دارد یا خیر:

ip a

اگر آی‌پی سرور شما ثابت نیست، باید آن را پیکربندی کنید. برای انجام این کار، فایل تنظیمات شبکه را ویرایش کنید:

sudo nano /etc/netplan/01-netcfg.yaml

سپس تنظیمات مناسب برای آی‌پی ثابت را وارد کنید. به یاد داشته باشید که پس از اعمال تغییرات، دستور زیر را برای اعمال پیکربندی جدید اجرا کنید:

sudo netplan apply

1. تنظیمات DNS: دامنه‌ای که برای بیگ بلو باتن استفاده می‌کنید، باید به آدرس آی‌پی سرور اشاره کند. این تنظیمات معمولاً در پلتفرم مدیریت DNS ارائه‌دهنده دامنه انجام می‌شود. اطمینان حاصل کنید که رکوردهای A یا AAAA به درستی پیکربندی شده باشند.
2. باز کردن پورت‌های مورد نیاز: بیگ بلو باتن از پورت‌های مختلفی برای ارتباطات استفاده می‌کند. قبل از نصب، اطمینان حاصل کنید که پورت‌های زیر در فایروال شما باز هستند:
   • TCP: 80 (HTTP), 443 (HTTPS), 1935 (RTMP)
   • UDP: 16384 – 32768 (WebRTC Media)

برای باز کردن پورت‌ها در فایروال UFW، از دستورات زیر استفاده کنید:

sudo ufw allow 80/tcp
sudo ufw allow 443/tcp
sudo ufw allow 1935/tcp
sudo ufw allow 16384:32768/udp
sudo ufw enable

نصب بیگ بلو باتن

2. مراحل آماده‌سازی سرور برای نصب بیگ بلو باتن

به‌روزرسانی و ارتقای بسته‌های نرم‌افزاری

بعد از اطمینان از نصب بودن نسخه صحیح اوبونتو و انجام تنظیمات شبکه، باید بسته‌های نرم‌افزاری سیستم را به‌روز کنید. این کار برای اطمینان از اینکه تمامی ابزارها و کتابخانه‌های لازم به‌روزرسانی شده و با آخرین نسخه سازگار هستند، ضروری است. برای این منظور، دستورات زیر را اجرا کنید:

sudo apt update
sudo apt upgrade -y
sudo apt dist-upgrade -y

این دستورات سیستم‌عامل را به‌روزرسانی کرده و از نصب بودن آخرین نسخه‌های بسته‌ها و کتابخانه‌ها اطمینان حاصل می‌کنند.

تنظیمات اولیه شبکه

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، اطمینان حاصل کنید که تنظیمات شبکه به‌درستی انجام شده‌اند. اگر از آی‌پی استاتیک استفاده می‌کنید، تنظیمات را به‌طور دقیق بررسی کنید و مطمئن شوید که DNS به‌درستی پیکربندی شده است.

پیکربندی فایروال و مدیریت پورت‌ها

علاوه بر باز کردن پورت‌های ضروری، باید فایروال را به گونه‌ای پیکربندی کنید که تنها ترافیک مجاز به سرور دسترسی داشته باشد. فایروال UFW را فعال کرده و پورت‌های لازم را باز کنید:

sudo ufw default deny incoming
sudo ufw default allow outgoing
sudo ufw allow ssh
sudo ufw allow http
sudo ufw allow https
sudo ufw enable

این تنظیمات اطمینان حاصل می‌کنند که تنها ترافیک وب و SSH مجاز به دسترسی به سرور است و از حملات احتمالی جلوگیری می‌شود.

3. نصب بیگ بلو باتن

اضافه کردن مخزن‌های مورد نیاز

برای نصب بیگ بلو باتن، ابتدا باید مخازن رسمی بیگ بلو باتن را به سیستم اضافه کنید:

wget https://ubuntu.bigbluebutton.org/repo/bigbluebutton.asc -O- | sudo apt-key add -
echo "deb https://ubuntu.bigbluebutton.org/repo focal-240 main" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/bigbluebutton.list
sudo apt update

نصب بسته‌های ضروری

بیگ بلو باتن نیاز به نصب برخی از بسته‌های نرم‌افزاری اصلی دارد. برای نصب این بسته‌ها، دستور زیر را اجرا کنید:

sudo apt install bigbluebutton

این دستور تمامی بسته‌های نرم‌افزاری مورد نیاز برای اجرای بیگ بلو باتن را نصب می‌کند.

تنظیمات اولیه و پیکربندی بیگ بلو باتن

پس از نصب، باید تنظیمات اولیه را انجام دهید. ابتدا، دامنه یا آی‌پی سرور خود را تنظیم کنید:

sudo bbb-conf --setip your-domain.com

این دستور دامنه‌ای را که بیگ بلو باتن از آن استفاده خواهد کرد، پیکربندی می‌کند و تمامی تنظیمات مربوط به شبکه را به‌روزرسانی می‌کند.

4. پیکربندی SSL برای امنیت بیشتر

نصب و پیکربندی Let’s Encrypt

گواهینامه SSL برای رمزگذاری ارتباطات بین سرور و کاربران ضروری است. برای نصب Let’s Encrypt، از دستورات زیر استفاده کنید:

sudo apt install certbot
sudo certbot --nginx -d your-domain.com

این دستورات گواهینامه SSL را نصب و nginx را برای استفاده از این گواهینامه پیکربندی می‌کنند.

تنظیمات فایروال و بهینه‌سازی شبکه

تنظیمات فایروال را بررسی کرده و مطمئن شوید که پورت‌های SSL (پورت ۴۴۳) و HTTP (پورت ۸۰) باز هستند:

sudo ufw allow 443/tcp
sudo ufw allow 80/tcp

5. پیکربندی پیشرفته بیگ بلو باتن

بهینه‌سازی سرور و نظارت بر عملکرد

برای بهبود عملکرد سرور و جلوگیری از افت سرعت، از ابزارهای مانیتورینگ مانند Prometheus و Grafana استفاده کنید تا منابع سرور مانند CPU، RAM، و پهنای باند به‌طور دائمی زیر نظر باشد.

تنظیمات امنیتی بیشتر

• فعال‌سازی Fail2Ban: برای جلوگیری از حملات بروت فورس:

sudo apt install fail2ban

• استفاده از احراز هویت مبتنی بر کلید SSH: این روش به جای استفاده از رمز عبور به‌کار می‌رود و امنیت بالاتری را فراهم می‌کند.

6. پشتیبان‌گیری و به‌روزرسانی بیگ بلو باتن

پشتیبان‌گیری منظم

پشتیبان‌گیری از تنظیمات و داده‌های بیگ بلو باتن برای جلوگیری از از دست دادن اطلاعات ضروری است. می‌توانید از ابزارهای پشتیبان‌گیری مانند rsync یا Duplicity استفاده کنید:

sudo rsync -av /var/bigbluebutton /backup/bigbluebutton

به‌روزرسانی بیگ بلو باتن

برای به‌روزرسانی بیگ بلو باتن به آخرین نسخه، دستورات زیر را اجرا کنید:

sudo apt update
sudo apt upgrade bigbluebutton -y

نتیجه‌گیری

بیگ بلو باتن یک پلتفرم قدرتمند و انعطاف‌پذیر برای جلسات آنلاین و آموزش‌های مجازی است که با پیروی از مراحل ذکر شده، می‌توانید به‌راحتی این نرم‌افزار را نصب و پیکربندی کنید. نصب و پیکربندی صحیح بیگ بلو باتن نیازمند دقت در جزئیات و رعایت اصول امنیتی است. همچنین، به‌روزرسانی‌های منظم و پشتیبان‌گیری از داده‌ها برای حفظ پایداری و کارایی سیستم ضروری می‌باشد.