همه چیز درباره لایسنس اشتراکی: مزایا، معایب و نکات قانونی

در دنیای امروز که نرم‌افزارها و ابزارهای دیجیتال به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی و کار ما تبدیل شده‌اند، دسترسی به نرم‌افزارهای مورد نیاز یکی از الزامات اساسی برای هر کسب‌وکار یا فرد است. بسیاری از نرم‌افزارهای قدرتمند و پیشرفته نیازمند لایسنس یا مجوز هستند تا قابلیت‌های کامل آن‌ها در دسترس قرار گیرد. با توجه به هزینه بالای برخی از این لایسنس‌ها، استفاده از لایسنس اشتراکی به عنوان یک راه‌حل جذاب و اقتصادی مطرح شده است. اما این نوع لایسنس با چالش‌ها و مسائل مختلفی همراه است که آگاهی از آن‌ها ضروری است.

لایسنس-اشتراکی در بسیاری از موارد به کاربران اجازه می‌دهد که یک لایسنس را به صورت مشترک با دیگران استفاده کنند، به این ترتیب هزینه‌ها کاهش می‌یابد. با این حال، استفاده از لایسنس اشتراکی می‌تواند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد و حتی در برخی مواقع با چالش‌های قانونی و امنیتی نیز همراه شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل لایسنس اشتراکی چیست؟، انواع آن، مزایا و معایب، و همچنین نکات امنیتی و قانونی مرتبط بپردازیم.

لایسنس اشتراکی چیست؟

لایسنس اشتراکی به نوعی مجوز نرم‌افزاری گفته می‌شود که به کاربران این امکان را می‌دهد که یک لایسنس نرم‌افزار را به‌صورت مشترک استفاده کنند. به عبارتی، چندین کاربر یا سازمان می‌توانند با خرید یک لایسنس، به صورت هم‌زمان یا با محدودیت‌هایی به ویژگی‌های نرم‌افزار دسترسی داشته باشند. این نوع لایسنس معمولاً برای کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی به نرم‌افزارهای گران‌قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از لایسنس سیستمی می‌تواند شامل حال نرم‌افزارهای مختلفی باشد؛ از نرم‌افزارهای طراحی و گرافیک گرفته تا ابزارهای حرفه‌ای و تخصصی مانند نرم‌افزارهای مهندسی، برنامه‌نویسی و حتی آنتی‌ویروس‌ها. در این حالت، کاربران می‌توانند با تقسیم هزینه‌های خرید، به ابزارهای مورد نیاز دسترسی پیدا کنند و بدون نیاز به خرید یک لایسنس مستقل برای هر کاربر از امکانات نرم‌افزار بهره‌مند شوند.

مشکلات و موارد بازگو شده زیاد است و صرفا در این مقاله به چرا های وجود لایسنس اشتراکی میپردازیم.

لایسنس اشتراکی

انواع لایسنس‌های اشتراکی

لایسنس‌های سیستمی انواع مختلفی دارند که در این بخش به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:

1. لایسنس گروهی (Group License): این نوع لایسنس برای استفاده هم‌زمان چند کاربر در یک سازمان یا گروه طراحی شده است و امکان دسترسی به نرم‌افزار را برای تعداد مشخصی از کاربران فراهم می‌کند. این لایسنس معمولاً برای کسب‌وکارهایی با تعداد کاربران زیاد مقرون‌به‌صرفه است.
2. لایسنس اکانت مشترک (Shared Account License): در این روش، یک اکانت نرم‌افزار بین چندین نفر به اشتراک گذاشته می‌شود. این مدل در مواردی استفاده می‌شود که لایسنس نرم‌افزار محدود به اکانت کاربری باشد و دسترسی هم‌زمان چند کاربر محدود یا ممنوع باشد.
3. لایسنس شناور (Floating License): در این نوع لایسنس، نرم‌افزار در یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود و تعداد مشخصی از کاربران به صورت هم‌زمان می‌توانند از آن استفاده کنند. این مدل برای کسب‌وکارهای بزرگ که تعداد کاربران زیادی دارند مناسب است، اما هزینه بیشتری نسبت به سایر انواع لایسنس‌های اشتراکی دارد.
4. لایسنس ابری یا SaaS اشتراکی: با توسعه نرم‌افزارهای ابری، استفاده از مدل لایسنس SaaS نیز رواج یافته است. در این نوع، کاربران از طریق اشتراک‌های ماهانه یا سالانه به نرم‌افزار دسترسی پیدا می‌کنند. در لایسنس‌های اشتراکی ابری، دسترسی و مدیریت کاربران به‌طور متمرکز کنترل می‌شود و معمولاً برای استفاده سازمانی مناسب است.

مزایای استفاده از لایسنس اشتراکی

استفاده از لایسنس سیستمی دارای مزایای قابل توجهی است که بسیاری از افراد و سازمان‌ها را به این نوع لایسنس علاقه‌مند کرده است:

1. کاهش هزینه‌ها: اصلی‌ترین مزیت لایسنس سیستمی، کاهش هزینه‌های خرید نرم‌افزار است. با تقسیم هزینه لایسنس بین چند کاربر یا سازمان، بار مالی آن کاهش می‌یابد و افراد بیشتری قادر به استفاده از نرم‌افزارهای گران‌قیمت می‌شوند.
2. دسترسی بیشتر به نرم‌افزارها: لایسنس سیستمی به افراد و کسب‌وکارها اجازه می‌دهد به نرم‌افزارهایی که به‌طور مستقل امکان خرید آن‌ها را ندارند، دسترسی داشته باشند. این موضوع به ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط مزیت بزرگی محسوب می‌شود.
3. مدیریت آسان‌تر در سازمان‌ها: لایسنس‌های سیستمی به سازمان‌ها اجازه می‌دهند تا نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را به صورت متمرکز مدیریت کنند. این امر به کاهش پیچیدگی‌های مدیریتی و بهبود کنترل بر روی دسترسی‌ها و مجوزها کمک می‌کند.
4. انعطاف‌پذیری: برخی از انواع لایسنس‌های سیستمی مانند لایسنس‌های شناور به سازمان‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری می‌دهند، زیرا تعداد مشخصی از کاربران می‌توانند به‌طور هم‌زمان از نرم‌افزار استفاده کنند.

لایسنس سیستمی در واقع همان لایسنس اورجینال و اصلی است. با ترفند خاصی لایسنس اصلی بدون اینکه شرکت سازنده مطلع شوند در اختیار کاربران قرار داده می شود.

معایب و محدودیت‌های استفاده از لایسنس سیستمی

اگرچه لایسنس اشتراکی مزایای زیادی دارد، اما با محدودیت‌ها و معایبی نیز همراه است:

1. خطر نقض قوانین و شرایط استفاده: بسیاری از نرم‌افزارها استفاده اشتراکی از لایسنس‌ها را ممنوع کرده‌اند و ممکن است در صورت شناسایی این امر، حساب کاربری مسدود شود یا مشکلات قانونی به‌وجود آید.
2. ریسک امنیتی: استفاده از لایسنس اشتراکی، به‌ویژه در مدل اکانت مشترک، می‌تواند امنیت اطلاعات کاربران را تهدید کند. در این حالت، اطلاعات ورود به سیستم بین چند کاربر به اشتراک گذاشته می‌شود و هرگونه سهل‌انگاری ممکن است به دسترسی غیرمجاز و سوءاستفاده منجر شود.
3. محدودیت دسترسی هم‌زمان: در برخی مدل‌های لایسنس اشتراکی، تعداد کاربرانی که به‌طور هم‌زمان می‌توانند از نرم‌افزار استفاده کنند محدود است. این امر ممکن است در زمان‌های پرکار به تداخل دسترسی منجر شود.
4. به‌روزرسانی و پشتیبانی محدودتر: معمولاً ارائه‌دهندگان نرم‌افزار از پشتیبانی و به‌روزرسانی برای کاربران با لایسنس‌های اشتراکی خودداری می‌کنند و این امر می‌تواند منجر به مشکلاتی در کارایی و عملکرد نرم‌افزار شود.

تفاوت لایسنس اشتراکی با سایر انواع لایسنس‌ها

برای درک بهتر جایگاه لایسنس اشتراکی، لازم است آن را با سایر انواع لایسنس‌ها مقایسه کنیم:

• لایسنس فردی: این نوع لایسنس به یک کاربر خاص تعلق دارد و قابل اشتراک‌گذاری نیست. لایسنس فردی معمولاً برای نرم‌افزارهایی با کاربرد شخصی و غیرسازمانی مناسب است و دارای محدودیت‌های کمتری در زمینه پشتیبانی و به‌روزرسانی است.
• لایسنس سازمانی یا چندکاربره: این لایسنس برای سازمان‌ها طراحی شده است و امکان استفاده برای تعداد بیشتری از کاربران را فراهم می‌کند. برخلاف لایسنس اشتراکی، این نوع لایسنس به‌طور رسمی و با هزینه بیشتر برای استفاده هم‌زمان چندین نفر ارائه می‌شود.
• لایسنس آزاد (Open Source License): لایسنس‌های آزاد به کاربران این امکان را می‌دهند که نرم‌افزار را بدون هزینه و محدودیت استفاده کنند. این نوع لایسنس با لایسنس اشتراکی تفاوت دارد، زیرا نرم‌افزار به‌طور کلی رایگان است و محدودیتی در دسترسی ندارد.

همانطور که در بالا ذکر شد این 2 فعل ما هیچ تفاوتی با هم ندارند و بلکه برای ما که در ایران خدمات آیتی و فناوری را ارایه میکنیم استفاده از لایسنس سیستمی یا لایسنس اشتراکی کم هزینه ترین گزینه و بهترین در نوع خود میباشد .

در لایسنس های سیستمی یا لایسنس اشتراکی تمامیه آپدیت ها , درخواست های نصب , دانلود ها و … مانند لایسنس اورجینال از سرور های سازنده میباشد و در موارد ذکر شده کیفیت و خدمات هر 2 لایسنس مانند هم میباشد با این تفاوت که در صورت وجود مشکل در لایسنس اشتراکی میتوانید از فروشگاهی که از آن خرید کردید تیکت زده و درخواست پشتیبانی کنید ولی در لایسنس اورجینال در صورتی که در ایران هستید این امکان وجود ندارد.

نکات امنیتی و قانونی استفاده از لایسنس اشتراکی

استفاده از لایسنس اشتراکی به دلیل ماهیت خود، ریسک‌هایی در زمینه امنیت و قانون دارد که باید به آن‌ها توجه شود:

1. رعایت شرایط استفاده: مهم است که قبل از استفاده از لایسنس اشتراکی، شرایط استفاده نرم‌افزار را مطالعه کنید. بسیاری از نرم‌افزارها استفاده از لایسنس اشتراکی را ممنوع کرده‌اند و در صورت شناسایی، ممکن است اقدامات قانونی صورت گیرد.
2. استفاده از کانال‌های معتبر: برای کاهش ریسک امنیتی، از کانال‌های معتبر و قانونی برای به اشتراک‌گذاری لایسنس استفاده کنید. به‌ویژه در مدل اکانت مشترک، اطمینان حاصل کنید که اطلاعات حساب کاربری با افراد ناشناس به اشتراک گذاشته نشود.
3. استفاده از ابزارهای امنیتی: برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز، از ابزارهای امنیتی مانند رمزهای قوی، احراز هویت دو مرحله‌ای و تغییرات منظم رمز عبور استفاده کنید.

استفاده از لایسنس سیستمی

در لایسنس سیستمی (لایسنس اشتراکی) امکان استفاده از آن در تمام آیپی ها و کشور های دنیا امکانپذیر میباشد و حتی در بسیاری از کشور های اروپایی بجای لایسنس اورجینال از لایسنس های سیستمی استفاده میکنند زیرا هزینه آن کمتر از اورجینال میباشد و محدودی های اعمال شده در این نوع از لایسنس ها نسبت به نسخه های اورجینال , صفر میباشد.

شما میتوانید در تمامیه دیتاسنتر های موجود در تمامیه کشور ها از این نوع مجوز برای هر نوع خدماتی استفاده نمایید.

نتیجه‌گیری

لایسنس اشتراکی به‌عنوان یک روش مقرون‌به‌صرفه برای دسترسی به نرم‌افزارهای حرفه‌ای و گران‌قیمت شناخته می‌شود و برای کاربران و سازمان‌هایی که به دنبال کاهش هزینه‌ها هستند، یک گزینه جذاب است. با این حال، این نوع لایسنس با محدودیت‌ها و چالش‌های قانونی و امنیتی همراه است که باید با دقت به آن‌ها توجه کرد. انتخاب مدل مناسب و استفاده از لایسنس اشتراکی تنها زمانی موثر خواهد بود که با رعایت شرایط و نکات امنیتی انجام شود. برای هر فرد یا سازمانی که قصد استفاده از لایسنس اشتراکی دارد، مهم است که مزایا و معایب این مدل را به‌خوبی بشناسد و از ریسک‌های احتمالی آن آگاه باشد.